Η ορθογναθική χειρουργική έχει ως στόχο την αντιμετώπιση των σκελετικών δυσαναλογιών των γνάθων (μεγάλο ή μικρό σαγόνι/πηγούνι), ώστε να αποκατασταθεί τόσο η αισθητική του προσώπου όσο και οι διαταραχές στην σύγκλειση των δοντιών, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα καλύτερη ομιλία και μάσηση, καθώς και στοματική υγεία. O στόχος μιας τέτοιας επέμβασης είναι τελείως διαφορετικός από τη λεγόμενη θεραπεία ῾καμουφλάζ῾ (ορθοδοντική θεραπεία με ῝σιδεράκια῝ χωρίς χειρουργείο) που φέρει τα δόντια σε επαφή παρά την ύπαρξη μιας έντονης σκελετικής δυσαναλογίας. Αυτή η προσέγγιση αφενός δε διορθώνει το αισθητικό πρόβλημα του προσώπου, αφετέρου μπορεί μακροπρόθεσμα να προκαλέσει λειτουργικά προβλήματα και απώλεια δοντιών.
Η διόρθωση των σκελετικών δυσαναλογιών των γνάθων απαιτεί πάντα τη συνεργασία του γναθοπροσωπικού χειρουργού με ορθοδοντικό. Το χειρουργείο μπορεί να πραγματοποιηθεί όταν ολοκληρωθεί η σκελετική ανάπτυξη των γνάθων, δηλαδή περίπου μετά την ηλικία των 18 στα αγόρια και των 16 στα κορίτσια. Πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι η δημιουργία ενός εξατομικευμένου σχεδίου θεραπείας από την ομάδα των ειδικών που θα αναλάβει τον ασθενή, διότι η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Η ομάδα αυτή θα κρίνει αν θα πρέπει να χειρουργηθούν η μία ή και οι δύο γνάθοι, το είδος της διόρθωσης στις τρεις διαστασεις του χώρου αλλά και το αν θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην επέμβαση το πηγούνι (γενειοπλαστική).
Η θεραπεία ξεκινά με την ορθοδοντική (σιδεράκια) για ένα διάστημα περίπου 12 μηνών. Στόχος της είναι α) να διορθώσει την κλίση των δοντιών που δημιούργησε η φύση ως αντιστάθμιση της δυσαναλογίας των γνάθων αλλά και β) να επιτρέψει τη μέγιστη δυνατή χειρουργική διόρθωση. Επιπλέον, η καλύτερη συναρμογή των δοντιών που επιτυγχάνεται με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζει ένα σταθερό μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Μετά το πέρας αυτής της αρχικής θεραπείας, ακολουθεί το χειρουργείο.
Η χειρουργική αυτή επέμβαση τελείται σε κλινική, υπό γενική αναισθησία (ολική νἀρκωση) και απαιτεί μια νοσηλεία 1-3 ημέρες, ανάλογα με το είδος του χειρουργείου. Η ορθοδοντική θεραπεία (σιδεράκια) συνεχίζεται και μετά το χειρουργείο για περίπου 6 μήνες έχοντας ως στόχο την τελειοποίηση της σύγκλεισης των δοντιών.
Οι μεμονωμένες δυσαναλογίες του πηγουνιού αποτελούν λιγότερο σύνθετες περιπτώσεις και διορθώνονται χειρουργικά με γενειοπλαστική, χωρίς να απαιτούν τη συμβολή της ορθοδοντικής θεραπείας. Η επέμβαση τελείται επίσης σε κλινική υπό γενική αναισθησία, ενώ συνήθως είναι απαραίτητη μια ημέρα νοσηλείας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις ασθενών με αποφρακτική άπνοια ύπνου (sleep apnea), η ορθογναθική χειρουργική αποτελεί τη μοναδική και σωτήρια θεραπεία. Στις περιπτώσεις αυτές επιλύει η χειρουργική των γνάθων το πρόβλημα του αεραγωγού βελτιώνοντας δραματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.